Benzen ya da kısa adı ile C6H6, aromatik hidrokarbonlar grubuna giren bir organik bileşiktir. Benzen oldukça reaktif bir bileşiktir ve renksizdir. Suda kısmen çözülebilir. Kendine özgü bir kokusu vardır. Kolayca tutuşabilir ve dumanlı bir alevle yanar. 6500 dereceye kadar sıcaklığa ve oksidasyona dirençlidir, ancak çok kolay buharlaşır. Benzen buharı havadan ağır olduğu için aşağı çöker ve yer seviyesinde birikebilir.
Benzen maden kömürü katranından elde edilmektedir ve çok basit bir bileşiktir. Genel olarak motor yakıtlarına ilave edilmekte ya da çözücü olarak kullanılmaktadır. Bu iki temel kullanım alanı dışında benzen, kimya sektöründe kullanılan önemli bir hammaddedir. Örneğin, fenol ve anilin gibi maddelerin üretiminde, boyarmadde yapımında ve ilaçların sentezlenmesinde başlangıç maddesi olarak çok sık kullanılmaktadır. Aromatik nitelikte olan organik maddelerin büyük bir kısmında benzen çıkış noktasıdır.
Havaya karışmış benzene bir süre maruz kalınması halinde zehirlenme etkisi gösterir. Akut benzen zehirlenmelerinde merkezi sinir sistemi tahrip olur. Kişi bilincini kaybedebilir veya vücuduna felç inebilir. Daha hafif zehirlenmelerde genelde ter boşalması, baş dönmesi, yüzün kızarması, kalpte çarpıntı olması ve kusma ve bulantı görülebilir. Bazı durumlarda kişi konuşma güçlüğü çekebilir. İlk kriz atlatıldıktan sonra güçsüzlük, başağrısı, kulak çınlaması, sindirim sistemi rahatsızlıkları, ellerde ve bacaklarda uzun süreli can çekilmeleri olabilir. 30 gram benzenin yutulması ciddi bir ölüm nedenidir.
Çalışma ortamlarında sürekli olarak benzen buharına maruz kalan çalışanlarda daha tehlikeli kronik zehirlenmeler meydana gelebilir. Sindirim sistemi bozuklukları, kansızlık ve kemik iliği depresyonu ortaya çıkabilir. Hatta cilt üzerinden vücuda giren benzenin, kan kanseri başta olmak üzere başka kanserlere de yol açtığı görülmüştür. Örneğin bir ayakkabı imalathanesinde çalışanlar benzenli çözücülerle çalışırlar ve yüksek risk altındadırlar.
Benzen, kusursuz bir çözücüdür ve bu özelliği ile kimya sektöründe geniş bir kullanım alanına sahiptir. Deterjanlar, anilin ve klorinli bileşiklerin üretilmesi sırasında benzen kullanılmaktadır. Benzen ilaç sektöründe ve plastik üretiminde de kullanılan bir bileşiktir. Ayrıca uçak yakıtlarına da benzen karıştırılmaktadır.
Kapalı alanlarda kabul edilebilir benzen seviyesi, 0,01 metrekarede 50 miligram olarak belirlenmiştir. Örneğin kapalı alana park edilmiş arabalarda bu oran 0.01 metrekarede 400-800 miligram seviyesine çıkabilir. Çünkü arabanın koltukları ve panosu gibi parçaları benzen üretir. Güneş altında park edilen bir arabada oluşan benzen seviyesi kabul edilir seviyenin 40 katıdır. Uzmanlara göre bu ciddi bir kanser nedenidir.
İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili yasal düzenlemeler, çalışma ortamlarında, çalışanların bir takım kimyasal maddelere karşı maruziyetlerinin belirlenmesini gerektirmektedir. Bu amaçla işverenler tarafından bir takım ölçüm, test ve analiz çalışmalarının yapılmasını gerekmektedir. İşletmelerin faaliyet alanlarına göre, ortamda benzen ölçümlerinin de yapılması gerekmektedir. Bu ölçümler yetkili test ve muayene kuruluşları tarafından yapılmaktadır. Ölçümler sırasında yürürlükte olan yasal düzenlemeler ve yerli ve yabancı kuruluşlar tarafından yayınlanan standartlar dikkate alınır.