ÇEVRE ANALİZLERİ

PH3 Fosfin Ölçüm ve Analizi

PH3 formülü ile gösterilen kimyasal bileşik fosfindir. Renksiz olan ve genelde sarımsak gibi kokan olan fosfin yanıcı ve solunduğu zaman zehir etkisi gösteren bir gazdır. Ancak saf fosfin gazı kokusuzdur. Havadan daha ağır bir bileşik olan fosfin yüksek patlayıcı özelliğe sahiptir. Bu nedenle tehlikeli maddeler arasına girmektedir. Günümüzde fosfin tarımda zirai ilaçlama çalışmalarında etkin olarak kullanılmaktadır. Ayrıca tesktil sektöründe pamuklu kumaşlara alev geciktirici özellik verilirken bir ara madde olarak kullanılmaktadır.
Fosfin, normal şartlar altında fosfor elementinin gaz halinde bulunan bileşiğidir. Fosfin oldukça kararlı bir gazdır ve zehirlidir. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre bir metreküpte 1400 miligram fosfin gazına maruz kalmak ölümcül sonuçlar doğrabilir. Bu özelliği esas alınarak fosfin, hayvan yemlerinin, tahılların ve yaprak durumundaki tütünlerin depolanmasında, zararlı böceklerin yok edilmesi için kullanılmaktadır.
Bir başka fosfin kullanım alanı elektronik sektörüdür. Elektronik teknolojisinin bugün ulaştığı gelişmesinde, yarı iletkenlerin rolü oldukça fazladır ve en fazla kullanılan yarı iletkenlerden olan galyum fosfür üretilirken fosfin kullanılmaktadır.
Fosfin zehirlenmelerinin temelinde metal fosfitler bulunmaktadır. Bu maddeler vücuda girdiği zaman fosfin gazına dönüşmekte ve mide ve bağırsaklar üzerinden kana karışmaktadır. Bir kısmı da toplardamar ile karaciğere taşınmaktadır. Ayrıca fosfin gazı akciğerler tarafından da tutulmaktadır.
Çalışma ortamlarında iş sağlığı ve güvenliğinin temin edilmesi ve mevcut sağlık ve güvenlik koşullarının iyileştirilmesi için işveren ve çalışanların görev, yetki, sorumluluklarını düzenlemek amacı ile 2012 yılında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu çıkarılmıştır. Bu yasaya göre işverenler çalışanların sağlık ve güvenliğini sağlamak zorundadır. İlke olarak işletmeler risklerden kaçınmak, kaçınması mümkün değilse riskleri analiz etmek ve bu risklerle kaynağında mücadele etmek zorundadır.
İşletmeler bu amaçla gerekli ölçüm, test ve analiz çalışmaları yapmak zorundadır. Bu çerçevede işletmeler, faaliyet alanlarına göre, ortamda bulunan çeşitli gazların kimyasal özelliklerine bağlı olarak fosfin gazı (PH3) ölçümlerini yaptırmak zorundadır. Bu ölçümler yetkili test ve muayene kuruluşları tarafından yapılmaktadır. Ölçümler sırasında yürürlükte olan yasal düzenlemeler ve yerli ve yabancı kuruluşlar tarafından yayınlanan standartlar dikkate alınmaktadır. Dikkate alınan standartlardan biri şudur:
TS 3851 Fosfin kalıntısı tayini alüminyum fosfür ile ilaçlanmış tahılda (spektrofotometrik metot)
Bu standart, depolanan tahıllarda alüminyum fosfür ile ilaçlama sonrasında kalan fosfin kalıntısı miktarının tespit edilmesinde kullanılan spektrofotometrik bir analiz yöntemini içermektedir. Spektrofotometrik yöntemde, elementlerin atom, molekül veya iyon yapılarının, enerji düzeyleri arasındaki geçiler sırasında emilen veya yayılan elektromanyetik ışın dalgaları ölçülmektedir.
Yine Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarfaından yayınlanan Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmeliğin Mesleki Maruziyet Sınır Değerleri başlıklı ekinde (Ek 1), fosfin gazı için şu sınır değerler verilmiştir:
8 saatlik çalışma süresi içinde aşılmaması gereken maruziyet değeri: 0,14 – 0.10
15 dakika için aşılmaması gereken maruziyet değeri: 028 - 0,20

WhatsApp