ELEKTRİKSEL TESTLER

Kablolara Uygulanan Performans Testleri

Birçok yangında görüldüğü gibi, kablolar aslında yangının yayılmasında potansiyel birer tehlike kaynağıdır. Çoğu zaman kablolar, alevi, dumanı ve zehirli gazları yangının çıktığı noktadan çok uzaklara taşıyabilmektedir. Ama diğer yandan uyarı ve kontrol sistemlerini destekledikleri için de yangına karşı korunmanın anahtarı durumundadır. Bu nedenle kablo testlerinin önemi çok büyüktür.
Yanmaya karşı dayanıklılık testleri kapsamında kablolara birçok performans testi uygulanmaktadır. Bu kapsamda başlıca yapılan testler şunlardır:
Tek kablo yanma testi: Tek bir kablo örneği alınarak standartlarda açıklandığı şekilde üzerine alev uygulaması yapılır. Bu test sırasında kablonun aleve karşı ne kadar dayandığı ve test sırasında alevin kablo boyunca ne kadar ilerlediği gözlenir.
Demetlenmiş kablolarda yanma testi: Bazı sistemlerde bir kısım kablolar demetlenmiş şekilde kullanılmaktadır. Bu test ile kabloların yanmaya karşı ne kadar dayanıklı oldukları ve birbirlerini ne derece etkiledikleri tespit edilmektedir. Birarada duran kablolar, tek bir kabloya göre alevlere karşı daha dayanıksızdır. Çünkü kablolar arasındaki hava boşlukları yanmayı hızlandırır. Ayrıca yanan bir kablo, kolayca sağlam bir kabloyu da tutuşturabilir. Özellikle büyük binalarda kablolar tek bir kanaldan geçirilmektedir ve bir katta meydana gelen bir yanma, hızlıca diğer katlara ulaşabilmektedir. Bu nedenle binalarda yanmaya dayanıklı ve performansı güçlü kablolar kullanılmalıdır. Bu test sırasında kablo örnekleri bir kabın içinde birbirlerine bağlanarak demetlenmekte ve standartlarda açıklanan şekilde üzerine 20-40 dakika boyunca alev tutulmaktadır. Bu test sırasında kablo demetinin aleve karşı ne kadar dayandığı ve test sırasında alevin kablo boyunca ne kadar ilerlediği gözlenir.
Yanan damlacık testi: Kablonun alev alması durumunda üzerindeki izolasyon, dolgu ve kılıf malzemeleri yanar ve etrafa yanan parçalar düşer. Bu durum, yangın çıkmasına veya yangının büyümesine olur. Yanan damlacık testi bu etkiyi tespit etmek için yapılmaktadır.
Duman yoğunluğu testi: Kabloların, yanma sırasında çok fazla duman çıkarma potansiyeli bulunmaktadır. Bu durum kaçış sırasında görüş alanının kapanması ve zehirlenmelere yol açması yüzünden ölümcül sonuçlara neden olabilir. Bu test sırasında önce, kablonun çapına bağlı olarak ne kadar kablonun teste tabi tutulacağı belirlenir. Arkasından bu kablolar ilgili standartlarda açıklanan yönteme uygun olarak kapalı bir küp içinde, yakıt karışımı ile birlikte yakılır. Kübün başlangıçta yüzde 100 olan ışık geçirgenliğinin, kabloların yanması durumunda ortaya çıkan duman yüzünden ne kadar düştüğü ölçülür. Işık geçirgenliği yüzde 60’ın altına düşmemelidir. Duman yoğunluğu testi, bir yangın anında kaçmayı mümkün kılacak kritik süre olan ilk 40 dakikayı simüle etmektedir. Beklenti kablonun yanma durumunda düşük yoğunlukta duman çıkarmasıdır.
Halojen asit gazı miktarı testi: Bu test ile, kablolar yanarken ortaya çıkan gazların etrafa olan etkisi ölçülmektedir. Yanan kablo malzemelerinin pH değeri ve iletkenlik değerleri test sırasında ölçülmektedir. Kablolar yanarken ortaya çıkan asidik gazlar, hem insanların insanların ve diğer canlıların sağlığını olumsuz etklier hem de ortamdaki elektronik cihazların bozulmalarına neden olur.
Gerilim altında yanma testi: Kablolar normal koşullarda en düşük 750 derece bir sıcaklıkta akım iletme özelliğine sahip olmalıdır. Bu test, böyle bir ortamda kablonun ne kadar süre akım iletebildiğini tespit etmek için yapılmaktadır. Genel olarak bu kabloların en az 3 saat süre ile akım iletmesi beklenmektedir. Özellikle insanların toplu halde bulunduğu binalarda, bir yangın anında havalandırma fanlarının, duman basınç sistemlerinin, yangın asansörlerinin, yangın su pompalarının ve yangın ihbar sistemlerin çalışması gerekmektedir. Bu sistemlerde kullanılan kablolar, bir yangın sırasında bile işlevini yapmak zorundadır. Test sırasında kabloların en az üç saat boyunca kesintisiz olarak akım iletmesi beklenmektedir. Ayrıca 15 dakika soğuması sırasında da herhangi bir kısa devreye neden olmamalıdır.
Yetkili laboratuvarlar tarafından gerçekleştirilen testler sırasında bir yandan yürürlükte olan yasal düzenlemelere uyulurken bir yandan da yerli ve yabancı kuruluşlar tarafından yayınlanan standartlar dikkate alınmaktadır. Bu çalışmalarda esas alınan başlıca standartlar şunlardır:
TS EN 60332-1-2 Kablolar - Yangın şartları altında elektrik ve fiber optik kablolardaki deneyler - Bölüm 1-2: Yalıtılmış tek bir tel veya kablo için düşey alev yayılma deneyi - 1 kw ön karışımlı alev için işlem
TS EN 60332-1-3 ... Bölüm 1-3: Yalıtılmış tek bir tel veya kablo için düşey alev yayılma deneyi - Alev damlalarının / parçacıklarının belirlenmesi için işlem
TS EN 60332-2-2 ... Bölüm 2-2: Yalıtılmış küçük kesitli tek bir tel veya kablo için düşey alev yayılma deneyi - Difüzyon alevi için işlem
TS EN 60332-3-21 ... Bölüm 3-21: Düşey olarak monte edilen demetlenmiş teller veya kabloların düşey alev yayılması için deney - Kategori a f/r
TS EN 60332-3-22 ... Bölüm 3-22: Düşey olarak monte edilmiş demetlenmiş teller veya kabloların düşey alev yayılma deneyi - Kategori a
TS EN 60332-3-23 ... Bölüm 3-23: Düşey olarak monte edilmiş demetlenmiş teller veya kabloların düşey alev alması için deney - Kategori b
TS EN 60332-3-24 ... Bölüm 3-24: Düşey olarak monte edilmiş demetlenmiş teller veya kabloların düşey alev yayılma deneyi - Kategori c
TS EN 60332-3-25 ... Bölüm 3-25: Düşey olarak monte edilmiş demetlenmiş teller veya kabloların düşey alev yayılma deneyi - Kategori d
TS EN 61034-2 Belirtilen şartlarda yanan kabloların duman yoğunluğunun ölçülmesi - Bölüm 2: Deney işlemi ve kurallar
TS EN 60754-1 Kablolar - Elektrik kablolarının yanması sırasında açığa çıkan gazlara uygulanan deney - Bölüm 1: Halojen asit gazı miktarının tayini
TS EN 60754-2 Kablolarda kullanılan malzemelerin yanması sırasında açığa çıkan gazların testi - Bölüm 2: Asitlik tayini ve iletkenlik (pH ölçümü ile)

WhatsApp