Metal sektöründe faaliyet gösteren işletmeler açısından esneklik çok önemli bir özelliktir, çünkü esneklik, malzemenin kırılganlık değeridir. Charpy darbe testi veya esneklik testi, bir sarkaç makinasında çentikli bir referans numunesinin kırılması ve darbe enerjisinin ölçülmesi esasına dayanmaktadır. İşletmeler kullandıkları ham maddeleri, Charpy referans numuneleri kullanarak sarkaçlı darbe makinası ile test ettirmektedir.

Charpy referans numuneleri geliştirilirken esas alınan birkaç parametre şunlardır: hammadde seçimi, işleme, homojenlik ve istikrar.

Çentik darbe testleri, numunenin darbe mukavemetini veya çentik tokluk değerini tespit etmek için kullanılan mekanik bir yöntemdir. On dokuzuncu yüzyıl sonlarında yaşamış Fransız mühendis Charpy tarafından geliştirilen bir yöntem olduğu için çentik darbe testleri Charpy testi olarak da bilinir. Bu test yaklaşımında, bir test numunesini kırmak için gereken enerji düzeyi esas alınarak, başka bir çelik parçasını kırmak için gereken enerji düzeyi hesaplanmaktadır. Bu testler, çelik, havacılık ve otomotiv sektöründe sıkça uygulanmaktadır.

Kısaca çentik darbe tetsi, bir malzemeyi gevrek davranmaya zorlayan koşullar altında bu malzemenin dinamik tokluğunu belirlemek için yapılmaktadır. Normal olarak sünek malzemeler, düşük sıcaklıkta zorlama görmesi veya kuvvetin aniden uygulanması, yani bir darbe görmesi durumlarında plastik şekil değişim yapamaz ve gevrek davranış gösterir. Bu durumu belirlemek üzere Charpy testi veya Izod testi yapılmaktadır. Bu testlerde belli bir potansiyel enerjiye sahip bir kütle V-çentik açılmış test numunesine çarptırılır ve numunenin kırılması için gerekli darbe enerjisi hesaplanır.

Darbe enerjisini etkileyen başlıca faktörler şunlardır: dayanım gücü, kristal yapı, sıcaklık ve kimyasal bileşim. Dayanım, malzemenin darbe karşısındaki dinamik tokluğunu gösterir.

Malzemenin kristal yapısı, sünek ve tok durumunu, gevrek yapısını ve koşullara göre gevrek veya tok davranışını gösterir. Belli bir sıcaklık altında malzeme tokluğunu yitirerek gevrek davranış gösterebilir. Bu sıcaklığa sünek-gevrek geçiş sıcaklığı denir. Bu sıcaklık malzemenin kimyasal bileşimden etkilenir.

Bugün için standartlaştırılmış iki test yöntemi uygulanmaktadır: Charpy ve Izod. Her iki test yöntemi de darbe enerjisini ölçmek için ayrıntılı bir şekilde tasarlanmıştır ve uygulanmaktadır. Buna rağmen pratikte Charpy V-çentikli darbe testleri daha yaygındır.

Charpy ve Izod darbe testleri, malzemelerin darbe mukavemetini, çok iyi tanımlanmış koşullar altında değerlendirmek için tasarlanmıştır. Esas olarak Charpy darbe testi, numuneyi çentiksiz bir tarafa çarpmak, Izod darbe testi ise çentikli bir tarafa çarpmak suretiyle gerçekleştirilir. Charpy darbe testi, üç noktalı bir bükme konfigürasyonunda uygulanır, Izod darbe testi ise bir konsol ışını konfigürasyonunda uygulanır. Bu yüzden numunenin monte edilme şekli de farklı olmaktadır. Yani Charpy darbe testinde numune çentikli olmayan kısımdan etkilenirken, Izod darbe testinde, çentikli kısımdan etkilenir. Ancak her iki durumda da çentik, stres konsantrasyon bölgesi olarak görev yapar.

Bu testlerde dikkate alınan birkaç standart şu şekildedir:

• TS EN ISO 14556 Çelik - V çentikli numunenin Charpy darbe deneyi - Aletli deney metodu

• TS EN ISO 13802 Plastikler - Sarkaçlı darbe deneyi cihazının doğrulanması - Charpy, Izod ve çekme darbe deneyi

• TS EN ISO 148 Metalik malzemeler - Charpy vurma deneyi

• TS EN ISO 180 Plastikler - Izod darbe mukavemetinin tayini

Kuruluşumuz test hizmetleri kapsamında çentik darbe testi hizmetleri de vermektedir. Bu hizmetler sayesinde işletmeler, güvenli, hızlı ve kesintisiz bir şekilde, daha etkin, yüksek performanslı ve kaliteli üretim yapmaktadır.

Test hizmetleri kapsamında verilen çentik darbe testi hizmetleri, bu yönde kuruluşumuz tarafından verilen hizmetlerden sadece bir tanesidir. Bunun dışında daha başka birçok farklı belgelendirme hizmetleri de verilmektedir.