TEKSTİL TESTLERİ
Kumaş Sertlik Tayini
Kumaşın dökümlülüğünü çok yakından ilgilendiren bir özellik, kumaşın sertliğidir. Kumaşlarda sertlik, kumaşın eğilmeye karşı gösterdiği mukavemet olarak tanımlanabilir. Sertlik derecesi yükseldikçe dökümlülük ortadan kalkar.
Kumaşların sertliğini etkileyen belli başlı faktörler şunlardır:
•
Kumaş kalınlığı arttıkça sertliği de artar
•
Büküm miktarı arttıkça kumaşın sertliği de artar.
•
İnce ipliklerle dokunan kumaçlar yumuşaktır, ancak kullanılan ipliğin kalınlığı arttıkça kumaş da o derece sert olur.
•
Kumaşın dokusundaki atkıların ve çözgülerin sıklığı arttıkça yine kumaşın sertliği artar.
•
Kumaşın dokusunda, yani kumaşın örgüsünde bulunan atkı ve çözgü ipliklerinin birbirleri ile kesişme sayıları da kumaşın sertliğini etkiler. Kesişme sayısı fazla olan kumaşlarda sertlik de yüksek olur. Örneğin saten örgü ile dokunan kumaşlar daha yumuşaktır.
•
Dokumanın sonunda kumaşa uygulanan apre işlemleri de genelde kumaşın dökümünü alzaltabilir ve kumaşta sertliğe neden olabilir.
Yetkili laboratuvarlarda yapılan fiziksel testler için, yerli ve yabancı kuruluşların yayınladığı çeşitli standartlar esas alınmaktadır. Kumaşlarda sertlik ölçümü ya da eğilme dayanımını tespit etmek için TS 1409 standardına uyulmaktadır (TS 1409 Dokunmuş tekstil mamullerinin eğilme dayanımı tayini standardı). Testlerde değişmez açılı eğilme cihazı kullanılmaktadır. Ancak bu yöntem dokuma kumaşları kapsamakta, örme kumaşları kapsamamaktadır.
Eğilme mukavemeti, tekstil ürünlerinin eğilmeye karşı gösterdiği dirençtir. Eğilme uzunluğu, esas olarak kumaşın sertliğini belirten bir faktördür. Eğilme uzunluğu yüksek olan kumaşlar daha az dökümlü ve daha serttir.
Bazı kumaşlara, dokuma işlemleri tamamlandıktan sonra yapılan terbiye işlemleri sırasında sert tutum apresi de uygulanmaktadır. Bu işlem tekstil ürünlerine sert bir tutum kazandırmak için yapılan kimyasal bir işlemdir. Özellikle pamuklu dokumalar, perdelik ve döşemelik kumaşlar, dantel kumaşlar ve yaka telası gibi ürünlere sert tutum apresi uygulanmaktadır. Tekstil ürünlerinin kullanım yerine göre kazandırılacak sertlik derecesi farklı olmaktadır.